Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleeğlenceli bir düzen bileğildir. Hukuk, maşer süresince insanların bihakkın elbette davrandıklarını bileğil, elbette davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak sinein vardır. Doğruluk değeri zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene oturtmak, sosyal dirimın gerçekleşmesini yağdırmak gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin kontrasına ikrar edilmesi ve uyulması müstelzim, kesin çın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği gibi, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle maşer süresince insanların gidişat ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her zaman mümkündür. “İşte tüze, isim davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir sistem, bir bütündür.” İnsan-isim, isim-doğa ilişkilerinin insanlığın eş çıkarı ve huzuru sinein evrensel ilkelerle güvence şeşna hileınmasıdır. Hukuk, insaniyet seviyesi sinein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birmebzul fikir ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, maşer sözleşmesi, doğa ve insanlar olarak belirten gözlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun eş iyiliğini yağdırmak maksadıyla konulmuş olan ve amme gücüyle desteklenen kaide, doğruluk ve seçimın hepsidür. Henüz geniş bir tanımıyla tüze, adalete yönelmiş sosyal yaşama düzenidir. Hukuk Lügat Anlamı Hukuk kelimesi Arapça “doğruluk” kökünden gelir ve doğruluk kelimesinin çoğulu olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “doğruluk” kelimesinin çoğulu “ilenme’kak”tır. Türk Tat alma organı Kurumu’na göre tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım ancakü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” manaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet manaında da kullanılır. Fen Anlamı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu sinein hala doyurucu bir tanım konstrüksiyonlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok ikrar edilen tanımı ise: “Sınırlı bir zamanda belli başlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) demetlanmış kurallar hepsidür.” Ilmî bir disiplin olarak tüze, kendi süresince baz olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri laf saha kısmına Özel Hukuk, zevat ile devlet yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Umum Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Esas Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun kellelıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku vesair toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik devlet tarafından güvenceye hileınmış ve cebri yaptırımlara ehil olmasıdır. Hukuk kuralları isim davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun valör kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde dublör nitelikteki cemi durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk sahaında yaptırım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek sinein kullanılır. Hukuk düzenini sağlamayı ve korumayı amaçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve tinsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yaptırımlar bu durumları kösteklemek sinein kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve varlık cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kazanç metres; vergi hukukunda vergi ve kaçıntıçılık cezaları gibi muaddel tüze dallarında muaddel yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; dimaği bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların kimilar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek yahut politik gözleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali doğruluk olan tüze, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş sosyal bir yaşama düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun sosyal dirimı düzenleyip insanların pasış ve güvenlik süresince bir arada yaşamalarını sağlamaktır. 2. Tatbik Yarar (Içtimai İhtiyaçların önlanması) Hukukun kılgın amacını, sosyal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile maşer süresince yaşayan insanların, birbirleri ile hazırlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanın konstrüksiyonsından kaynaklanan ihtiyaçlarını kontralamaya çhileışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, izdivaç, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir tüze düzeni dirimın baz gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın natürel konstrüksiyonsına ve bundan ileri gelen gereksinimlerine orantılı çıkmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, kazançlı gerçeklere bile merbutdır; kazançlı gereksinimlara uymalı ve onları kontralamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile belli başlı bir kodifikasyon şeşna aldığı içtimai ihtiyaçları, özü salt bir müsavat düşüncesi olan doğruluk ölçüsüne vurarak temel kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaca tanımıyla doğruluk, “bir müsavat düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) çıkmak üzere iki muaddel anlamda kullanılır. Doğruluk esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet manaında kişisel bir özelliği deyimler. Zat her zaman haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni vermek yolunda daim ve bileğhizmetmez bir çaba gösterir. İşte bu gidişat ve çabayı gösteren doğruluk, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) doğruluk olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir doğruluk mazmunı vardır. Nesnel doğruluk, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği ilişki biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze sahaında hukuki valör olarak alay konusu olan doğruluk bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Cemiyet sineindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini sineaziz kurallar cemiü olarak tüze, bu bileğerlendirmelerde doğruluk ölçüsünü kullandığı ve takmak durumunda bulunduğuna göre, adaletin böylece, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında doğruluk acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü doğruluk mazmunı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm tüze sistemine ve sistemlerine egemen mevcut, nesnel ve salt bir valör niteliğindeki adalettir. Hukuk bir maşer düzenini sineerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lüzum mevcut düzeni esirgemek, gerekse onu bileğhizmettirmeyi meşrulaştırmak sinein her zaman adalete kellevurulur. Nesnel ve yasa üstü doğruluk hukukta kontramıza kurulu tüze düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim tüze manaında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile doğruluk, mevcut tüze düzenlerinin kendisine orantılı olup olmadığı açısından bir valör ve yorum ölçüsü evet. Gine bu özelliği ile doğruluk, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun görüntülemek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve negatif kontralıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon abra süresince olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Olağan olarak tüm tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal yaşama uyacak, hem bile bu sosyal dirimın pasış süresince sürebilmesi sinein bir düzen görünümünü sağlamaya çhileışacaktır.